Εδώ θα βρείτε απαντήσεις σε πολλές από τις ερωτήσεις που μας θέτουν οι ασθενείς μας σχετικά με τη Χειρουργική του Θυρεοειδούς και των Παραθυρεοειδών Αδένων.
Ο Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων είναι φυσικά κάποιος που ασχολείται συστηματικά με τις χειρουργικές παθήσεις των ενδοκρινών αδένων. Ενώ η Χειρουργική των Ενδοκρινών αδένων του λαιμού ανέκαθεν ανήκε στο ευρύτερο πεδίο της γενικής χειρουργικής, τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται παγκοσμίως ως ξεχωριστή υποειδικότητα. Ακολουθώντας την τάση αυτή, η Επιστημονική Εταιρεία για τις χειρουργικές εξειδικεύσεις στην Ευρώπη (https://www.uemssurg.org/) θέσπισε το 2003 τον τίτλο εξειδίκευσης της χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (Fellow of the European Board of Endocrine Surgery). Χορηγείται μετά από εξετάσεις σε χειρουργούς με αποδεδειγμένη μακροχρόνια εκπαίδευση και κλινική εμπειρία στις επεμβάσεις αυτές.
Ο σύγχρονος Χειρουργός Ενδοκρινών αδένων είναι αυτός που παρακολουθεί στενά τις επιστημονικές εξελίξεις και τις κατευθυντήριες οδηγίες, ώστε να εκτελεί κάθε φορά την ενδεδειγμένη επέμβαση. Ασχολείται ενεργά με τις νέες τεχνολογίες και τις χειρουργικές τεχνικές, φροντίζει να τελειοποιεί τις χειρουργικές του ικανότητες και κατέχει σε βάθος τον ορθότερο τρόπο αντιμετώπισης πιθανών επιπλοκών. Τέλος, συνεργάζεται αρμονικά με τους ενδοκρινολόγους και όλες τις συναφείς ειδικότητες, για να προσφέρει στον ασθενή το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Ο όρος είναι λανθασμένος και συγχέεται με το σωστό όρο «Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων». Οι χειρουργοί Ενδοκρινών Αδένων δεν είναι ενδοκρινολόγοι που εξειδικεύτηκαν στη Χειρουργική, αλλά ειδικοί Χειρουργοί με αντικείμενο τη Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων.
Η Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων, όπως και όλες οι χειρουργικές ειδικότητες, είναι μια υποειδικότητα που μαθαίνεται μέσα στο χειρουργείο και είναι απαραίτητο να δούμε που έκανε την μετεκπαίδευσή του ο γιατρός που επιλέξαμε. Η χειρουργική εμπειρία χαρακτηρίζεται από τα περιστατικά που ο γιατρός έχει την υπευθυνότητα ενός αρρώστου και όχι από το πόσες επεμβάσεις έχει παρεβρεθεί.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να ξέρουμε αν ο Χειρουργός μας έχει πιστοποίηση από κάποιον επίσημο φορέα, μιας και αυτή κατά κανόνα αποδεικνύει και τη Χειρουργική εμπειρία και την επιστημονική επάρκεια.
Η Χειρουργική του Θυρεοειδούς ανήκει παραδοσιακά στη Γενική Χειρουργική. Τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται σε πολλά μέρη του κόσμου η εξειδίκευση της Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων. Ο Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων οφείλει να έχει περαιτέρω εκπαίδευση και συστηματική ενασχόληση με τα Χειρουργεία του Θυρεοειδή.
Αφαίρεση του Θυρεοειδή με Laser, δηλαδή με κάποια τεχνική χωρίς τομή και χειρουργείο, ΔΕ γίνεται. Οι ακτίνες laser αποτελούν μια ακόμα τεχνική αιμόστασης των αγγείων, δηλαδή ελέγχου της αιμορραγίας στο κλασικό χειρουργείο Θυροειδούς. Συνήθως δεν έχουν κανένα πλεονέκτημα συγκριτικά με τις άλλες τεχνικές, ενώ επιβαρύνουν σημαντικά το κοστος της Θυρεοειδεκτομής. Επίσης ο όρος πιθανόν συγχέεται με την τεχνική της θερμοκαυτηρίασης με ραδιοσυχνότητες, μια μέθοδο καυτηριασμού του όζου διαδερμικά, με ελάχιστες όμως ενδείξεις και εφαρμογές στην καθημερινή πρακτική.
Η αναγνώριση και παρασκευή των Παραθυρεοειδών αδένων, και μάλιστα των παθολογικών Παραθυρεοειδών και η διαφοροποίησή του από το Θυρεοειδή και τις άλλες δομές, απαιτεί εμπειρία και έκθεση σε μεγάλο αριθμό περιστατικών. Επιπλέον, για την επιτυχία της επέμβασης είναι αναγκαίο να είναι διαθέσιμα ειδικά μέσα, όπως η διεγχειρητική μέτρηση παραθορμόνης και η ταχεία βιοψία.
Μπορεί. Aν η διόγκωση αυτή είναι μπροστά ή αμέσως στο πλάι της τραχείας (το σκληρό μέρος που βρίσκεται στο μέσο του λαιμού), είναι πιθανό να προέρχεται από το θυρεοειδή (όζοι ή βρογχοκήλη). Aν η διόγκωση βρίσκεται σε άλλη περιοχή του λαιμού, πρόκειται συνήθως για λεμφαδένες, που μπορεί να μεγάλωσαν εξαιτίας κάποιας πάθησης (η διόγκωση αυτή είναι σύμπτωμα πολλών νοσημάτων).
Αφαίρεση του Θυρεοειδή με Laser, δηλαδή με κάποια τεχνική χωρίς τομή και χειρουργείο, ΔΕ γίνεται. Οι ακτίνες laser αποτελούν μια ακόμα τεχνική αιμόστασης των αγγείων, δηλαδή ελέγχου της αιμορραγίας στο κλασικό χειρουργείο Θυροειδούς. Συνήθως δεν έχουν κανένα πλεονέκτημα συγκριτικά με τις άλλες τεχνικές, ενώ επιβαρύνουν σημαντικά το κοστος της Θυρεοειδεκτομής. Επίσης ο όρος πιθανόν συγχέεται με την τεχνική της θερμοκαυτηρίασης με ραδιοσυχνότητες, μια μέθοδο καυτηριασμού του όζου διαδερμικά, με ελάχιστες όμως ενδείξεις και εφαρμογές στην καθημερινή πρακτική.
Η Θυρεοσφαιρίνη είναι πρωτείνη που παράγεται από τα θυρεοειδικά κύτταρα. Η τιμή της στις εξετάσεις αίματος χρησιμοποιείται ως καρκινικός δείκτης για το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα του Θυρεοειδούς. Εφαρμόζεται μετά το χειρουργείο αφαίρεσης του Θυρεοειδή ως οδηγός για τη θεραπεία. ΔΕΝ έχει ένδειξη ή προγνωστική σημασία προεγχειρητικά.
H Καλσιτονίνη είναι μία ορμόνη που παράγεται από τα παραθυλακιώδη κύτταρα (C-κύτταρα) του θυρεοειδούς. Χρησιμοποιείται ως καρκινικός δείκτης για το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς, για να καθορίσει τόσο την έκταση του χειρουργείου (προεγχειρητικά) όσο και τη μετεγχειρητική πορεία. Είναι σκόπιμο να μετράται πριν το χειρουργείο, καθώς σχεδόν πάντα αλλάζει την έκταση του χειρουργείου.
Ο όρος αυξημένη αιμάτωση αναφέρεται στο πόσο έντονη είναι η παρουσία αίματος μέσα στο Θυρεοειδή. Εκτιμάται με το υπερηχογράφημα. Αυξημένη αιμάτωση συναντάμε στον υπερθυρεοειδισμό και στον καρκίνο.
Είναι οι όζοι που είναι μικροί σε διαστάσεις. Παλιότερα θεωρείτο ότι οι όζοι μικρότεροι του 1 εκατοστού δε χρειάζονται έλεγχο και διερεύνηση. Σήμερα χάρη στη μεγάλη πρόοδο στο υπερηχογράφημα, αναγνωρίζονται ύποπτοι όζοι – καρκίνος σε πολύ μικρούς όζους μερικών χιλιοστών.
Ψυχροί λέγονται οι όζοι που δεν παράγουν θυρεοειδικές ορμόνες και άρα δεν προσλαμβάνουν σκιαγραφικό στο σπινθηρογράφημα Θυρεοειδή. Παλιότερα θεωρείτο ότι πρέπει να αφαιρούνται λόγω της πιθανότητας να είναι κακοήθεις. Σήμερα το ρίσκο για κακοήθεια καθορίζεται από το υπερηχογράφημα και την παρακέντηση και βιοψία.
Θερμός είναι ο όζος που υπερπαράγει θυρεοειδικές ορμόνες και μπορεί να προκαλεί υπερθυρεοειδισμό. Αλλιώς λέγεται και τοξικό αδένωμα. Έχουν μικρότερη , αλλά όχι μηδενική, πιθανότητα να είναι καρκίνος.
Σχεδόν ποτέ. Η παρουσία όζων στο Θυρεοειδή αυτή καθαυτή ΔΕΝ δικαιολογεί αλλαγές στο βάρος. Αυτό που επηρεάζει το βάρος μας είναι τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, δηλαδή αν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός ή υποθυρεοειδισμός. Επιπλέον, καμιά πάθηση του Θυρεοειδή δεν μπορεί να είναι αποκλειστική αιτία πολύ μεγάλης αυ΄ξησης του βάρους, αλλά μόνο λίγων κιλών.
Τυπικά οι όζοι του Θυρεοειδή δεν πονάνε. Όταν είναι πολλαπλοί, ιδιαίτερα ευμεγέθεις ή το μέγεθος τους αυξηθεί απότομα, προκαλούν πίεση σε γειτονικά όργανα και ενόχληση. Πόνος στο Θυρεοειδή υπάρχει μόνο σε ορισμένες φλεγμονές του Θυρεοειδή (Θυρεοειδίτιδες πχ De Quervain, λοίμωξη).
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μικρύνουν ή να εξαφανιστούν οι όζοι στο Θυρεοειδή εκτός του Χειρουργείου. Δε χρειάζεται να “καταπολεμηθούν” οι όζοι όταν δε δημιουργούν προβλήματα και παρακολουθούνται τακτικά. Όταν όμως χρειάζονται Θεραπεία, αυτή είναι μόνο η Χειρουργική επέμβαση.
Κατά κανόνα το Χειρουργείο για την αντιμετώπιση των όζων του Θυρεοειδή είναι η ολική Θυρεοειδεκτομή (ολική αφαίρεση). Αν έχετε ένα μονήρη όζο ή όζους μόνο στον ένα λοβό του Θυρεοειδή μπορεί να έχει ένδειξη η λοβεκτομή (αφαίρεση του ενός λοβού του Θυρεοειδή). Αυτό αποφασίζεται σε συνεννόηση με σας από το Χειρουργό και τον Ενδοκρινολόγο σας.
Όχι. Οι όζοι αφαιρούνται πάντα μαζί με το (φυσιολογικό) θυρεοειδικό ιστό που τους περιβάλλει, καθώς βρίσκονται μέσα στο Θυρεοειδή αδένα και όχι πάνω από αυτόν. Εξάλλου σε περίπτωση καρκίνου η αφαίρεση του Θυρεοειδή εξασφαλίζει το ογκολογικό αποτέλεσμα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ναι. Το χειρουργείο είναι μονόδρομος σε περίπτωση καρκίνου, και μπορεί να ενδείκνυται όταν η βρογχοκήλη προκαλεί συμπτώματα ή υπερθυρεοειδισμό.
Όχι, όταν η λειτουργία του Θυρεοειδή είναι φυσιολογική. Αυτή η στρατηγική, ενώ χρησιμοποιούταν παλιότερα, δεν έχει κανένα νόημα. Η χορήγηση θυροξίνης δεν προκαλεί μείωση των όζων. Αντίθετα, μπορεί να προκαλέσει συμπτωματικό υπερθυρεοειδισμό που είναι επικίνδυνος για τους ηλικιωμένους.
Ναι. Πολλές φορές οι ασθενείς με βρογχοκήλη έχουν φυσιολογική λειτουργία του Θυρεοειδή, και άρα καλές αιματολογικές εξετάσεις Θυρεοειδή. Παρόλα αυτά πρέπει πάντα να ελέγχονται, γιατί μπορεί η Βρογχοκήλη να συνδέεται με υπερθυρεοειδισμό ή υπόθυρεοειδισμό.
Παλιότερα υπήρχε αυτή η θεωρία. Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι οι όζοι στη Βρογχοκήλη έχουν τον ίδιο κίνδυνο κακοήθειας όπως και οι μονήρεις. (μεμονωμένοι).Επομένως όλοι οι όζοι Θυρεοειδούς, αναεξάρτητα αν είναι ένας οι πολλοί, πρέπει να ελέγχονται για τον κίνδυνο κακοήθειας. Επιπλέον, ο έλεγχος αυτών των όζων με υπερηχογράφημα και βιοψία, ακριβώς επειδή είναι πολλαπλοί, είναι πιο απαιτητικός.
Οι περισσότεροι ασθενείς έρχονται στο νοσοκομείο το πρωί της χειρουργικής επέμβασης και η πλειοψηφία των ασθενών επιστρέφουν στο σπίτι μία μέρα μετά το χειρουργείο.
Η επέμβαση διενεργείται με γενική Αναισθησία. Κατά τη γενική αναισθησία γίνεται χορήγηση αναισθητικών φαρμάκων από τη φλέβα ή /και με εισπνοή. Η χορήγηση τους έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια της συνείδησης ή όπως πιο απλά συνηθίζεται να λέγεται, ο ασθενής «κοιμάται». Ταυτόχρονα καταστέλλεται το αίσθημα του πόνου και η αντανακλαστική αντίδραση του οργανισμού σ’ αυτό [υπέρταση, ταχυκαρδία].
Σημάδι μίας εβδομάδας μετά την επέμβαση
Σημάδι μετά το πέρας ενός χρόνου
Όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις προκαλούν ουλές και ο τρόπος με τον οποίο η κάθε ουλή επουλώνεται εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ασθενή. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι χειρουργοί για την ελαχιστοποίηση των ουλών. Αυτές οι τεχνικές περιλαμβάνουν: μικρότερο μέγεθος τομής, προσεκτική τοποθέτηση τομής και υποαλλεργικό υλικό ράμματος.
Η χειρουργός καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τοποθετήσει την τομή σε μια φυσική γραμμή του δέρματος. Η τομή θα μπερδευτεί στη γραμμή του δέρματος και μόλις η ερυθρότητα εξασθενεί, είναι ουσιαστικά αόρατη. Κατά κανόνα, δεν θα πρέπει να έχετε εμφανή ουλή μετά από έξι μήνες.
Ελάχιστο. Όλες οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν κάποιο πόνο και δυσφορία. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν ήπιο πόνο στο λαιμό κατά την κατάποση, καθώς και στον αυχένα. Ο στόχος μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε αυτή την ενόχληση. Θα πάρετε λάβετε μ΄όνο ήπια παυσίπονα αμέσως μετά το χειρουργείο.
Η τομή συγκλείεται με ενδοδερμική ραφή με τεχνική πλαστικής Χειρουργικής. Κατά κανόνα πρέπει να αφαιρεθεί μία βδομάδα μετά το χειρουργείο.
Θα μπορείτε να τρώτε, να πίνετε και να κάνετε τις κανονικές σας δραστηριότητες τη νύχτα μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σας ζητάμε να αποφύγετε την ανύψωση βαρέων αντικειμένων και την έντονη δραστηριότητα για μία εβδομάδα μετά την επέμβαση. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να επιστρέψουν στην εργασία όποτε το θελήσουν, συνήθως εντός της πρώτης ή της δεύτερης εβδομάδας μετά το χειρουργείο.
Θα μπορείτε να μιλήσετε αμέσως, μόλις ξυπνήσετε από την αναισθησία. Η σπάνια (~1-3%) επιπλοκή της πάρεσης του λαρυγγικού νεύρου (των φωνητικ΄ων χορδών), ακόμα κι όταν συμβεί, δεν προκαλεί αφωνία αλλά μόνο κάποιες φορές ήπια βραγχνάδα. Με την επιμελή χειρουργική τεχνική και με τη χρήση του Νευροδιεγέρτη (διεγχειρητική παρακολούθηση της φωνής) η βραγχνάδα αυτή είναι σχεδόν πάντα παροδική.
Το χαμηλό ασβέστιο μετά το Χειρουργείο Θυρεοειδή έχει να κάνει με τον παροδικό τραυματισμό των Παραθυρεοειδών Αδένων. Αυτό συμβαίνει σε ένα μικρό ποσοστό, επομένως δε χρειάζονται ασβέστιο όλοι οι ασθενείς μετά το Χειρουργείο. Χορηγούμε ασβέστιο (και κάποιες φορές και βιταμίνη D) μόνο όταν είναι απαραίτητο. Φροντίζουμε επίσης, με συστηματική μέτρηση του Ασβεστίου και της Παραθορμόνης και σε συνεννόηση με τον Ενδοκρινολόγο, να διακόπτεται η αγωγή αυτή όταν αυτό είναι ασφαλές.
Όχι. Ο Ενδοκρινολόγος σας φροντίζει να πάρετε αγωγή υποκατάστασης των ορμονών του Θυρεοειδή άμεσα μετεγχειρητικά. Παρόλο που κάποιες φορές απαιτείται ένα διάστημα προσαρμογής, η ρύθμιση του Θυρεοειδή μετά την επέμβαση είναι συχνά ευκολότερη από πριν. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει πάσχων Θυρεοειδής που πάραγει ασταθή ποσότητα ορμονών, αλλά χορηγείται μια σταθερή δόση.
Αν είστε καπνιστές, καλό είναι να γνωρίζετε ότι το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει σημαντικά τη διαδικασία της επούλωσης της χειρουργικής τομής, κάνοντας την ουλή πιο σκούρα και πιο εμφανή. Δείτε το Χειρουργείο σα μια αφορμή να διακόψετε το κάπνισμα, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά!
Μπορείτε να κάνετε μπάνιο στη θάλασσα 2 εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Πρέπει να αποφεύγετε την άμεση έκθεση της τομής στον ήλιο για τουλάχιστον 3 μήνες. Συνιστάται η σχολαστική χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας.
Δεν είναι σίγουρο, είναι όμως αρκετά πιθανό και χρειάζεται οπωσδήποτε έλεγχο. Παρόλο που υπάρχουν διάφορες αιτίες υπερασβεστιαιμίας (υψηλό ασβέστιο στο αίμα), ο Πρωτοπαθής Υπερπαραθυρεοειδισμός είναι η συχνότερη αιτία στους μη νοσηλευόμενους ασθενείς.
Η Υπερασβεστιαιμία (υψηλό ασβέστιο στο αίμα) δεν είναι ποτέ φυσιολογική και πρέπει πάντα να διερευνάται. Η πιο βασική εξέταση για τη διάγνωση του Υπερπαραθυρεοειδισμού είναι η μέτρηση της Παραθορμόνης σε συνδυασμό με το ασβέστιο.
Ναι. Κάποιες φορές το ασβέστιο είναι στα ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα, αλλά η Παραθορμόνη είναι δυσανάλογα υψηλή (ενώ θα έπρεπε να είναι χαμηλή λόγω του ψηλού ασβεστίου). Η κατάσταση αυτή λέγεται νορμοασβεστιαιμικός Υπερπαραθυρεοειδισμός.
Η διάγνωση του υπερπαραθυρεοειδισμού βασίζεται στις εξετάσεις αίματος. Οι απεικονιστικ΄ες εξετάσεις βοηθούν απλά το Χειρουργό να αποφασίσει τι χειρουργείο πρέπει να γίνει. Όταν οι εξετάσεις δε δείχνουν έναν διογκωμένο Παραθυρεοειδή, πρέπει στο Χειρουργείο να αναζητηθούν και οι τέσσερις για να βρεθεί ο παθολογικός.
Όχι. Η μόνη θεραπεία για τον Υπερπαραθυρεοειδισμό είναι το Χειρουργείο. Χωρίς επέμβαση, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι ασθενείς θα αναπτύξουν οστεοπόρωση. Επίσης υπάρχουν δεδομένα ότι κινδυνεύουν από υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικό επεισόδιο και μειωμένο προσδόκιμο ζωής, αν αφεθεί ο Υπερπαραθυρεοειδισμός χωρίς θεραπεία.
Όχι. Είναι ένας καλοήθης όγκος (διόγκωση) του Παραθυρεοειδούς αδένα. Πάρα πολύ σπάνια συναντάμε Υπερπαραθυρεοειδισμό λόγω καρκίνου Παραθυρεοειδούς, που εκδηλώνεται με πολύ μεγάλη αύξηση ασβεστίου και Παραθορμόνης.
Η Θεοδώρα Μαργαρίτη είναι Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων με έδρα την Αθήνα και συνεργάτης της πανεπιστημιακής κλινικής Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων Helios Wuppertal (Γερμανίας), κέντρου αναφοράς στη χειρουργική Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών.
Διαθέτει μακροχρόνια κλινικη εμπειρία περισσότερων από 800 επεμβάσεων και πιστοποιημένη εξειδίκευση από την Ευρωπαική εταιρεία Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (Fellow of the European Board of Endocrine Surgery).